W jednym z poprzednich wpisów omawialiśmy instrument ochrony prawidłowego wykonywania prawa/ obowiązku kontaktów rodzicielskich (w sytuacji ich utrudniania). W najnowszym wpisie przedstawimy instrument oddziaływania na podmiot niewykonujący kontaktów z dzieckiem (wobec bierności; innej niewłaściwej postawy osoby uprawnionej do realizowania kontaktów).
Omówienie tego tematu wypada zacząć od przywołania treści art. 113 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który stanowi, że niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów.
Kontakty z dzieckiem obejmują w szczególności przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się z nim, utrzymywania korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej.
Jeżeli dziecko przebywa stałe u jednego z rodziców, sposób utrzymywania kontaktów z dzieckiem przez drugiego z nich rodzice określają wspólnie, kierując się dobrem dziecka i biorąc pod uwagę jego rozsądne życzenia; w braku porozumienia rozstrzyga sąd opiekuńczy (art. 1131 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).
Podstawą rozstrzygania w takiej sprawie będzie art. 59815 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego określający tzw. sankcję pieniężną za naruszenie obowiązków w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, stanowi on, że:
jeżeli osoba uprawniona do kontaktu z dzieckiem albo osoba, której tego kontaktu zakazano, narusza obowiązki wynikające z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy zagrozi tej osobie nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej na rzecz osoby, pod której pieczą dziecko pozostaje […]
Na postanowienie takie przysługuje zażalenie.
Co oznacza „niewykonywanie” kontaktów i kiedy można domagać się zagrożenia przez Sąd nakazem zapłaty?
Dla Sądów sformułowania „nie wykonuje” albo „niewłaściwie wykonuje” itd. wskazują, że kognicją sądu objęte są zachowania rzeczywiste, a nie hipotetyczne.
Niewykonywanie lub wykonywanie niewłaściwe musi bezpośrednio oddziaływać na przebieg kontaktów określony w orzeczeniu lub ugodzie.
Kwestie warte uwzględnienia w takim postępowaniu –
Po pierwsze w Waszej, bardzo konkretnej sytuacji powinna istnieć podstawa realizowania kontaktów rodzicielskich (orzeczenie sądu bądź ugoda).
Trudno będzie mówić o zasadności zagrożenia nakazem zapłaty „niesolidnemu” rodzicowi w sytuacji, gdy:
– w konkretnej sprawie nie określono sposobu realizowania prawa/ obowiązku realizowania kontaktów rodzicielskich;
– po wysłuchaniu osoby małoletniej (czyli tak, jak to nakazuje 95 § 4 k.r.i.o.) co do jej woli realizowania kontaktów rodzicielskich okaże się, że nie wyraża ona takiej woli.
Rozwinięcie –
Gdy w Waszej, bardzo konkretnej sytuacji nie istnieje orzeczenie Sądu bądź ugoda regulująca kwestię realizowania kontaktów; a także gdy dziecko nie wyraża woli realizowania kontaktów, należy uwzględnić, że Sąd opiekuńczy orzekając w sprawach rodzinnych uwzględnia przede wszystkim zasadę dobra dziecka.
W takich sprawach Sądy uznają za niepożądane uwzględnianie zdania rodziców, czy jednego z nich, kosztem dobra dziecka.
Zasada dobra dziecka musi również uwzględniać wolę dziecka, zwłaszcza w sytuacji, gdy dziecko osiągnęło wiek, który umożliwia wzięcie pod uwagę jego opinii.
Inaczej będzie prezentowała się sytuacja, w której pomiędzy – często byłymi już – partnerami istnieje stan określony prawomocnym orzeczeniem bądź ugodą – regulujący kwestię realizowania kontaktów z dzieckiem; a nadto pomiędzy rodzicem a dzieckiem nawiązała się więź emocjonalna, którą Sąd oczywiście uwzględnia kierując się zasadą dobra dziecka.
Jakiej sumy można się domagać?
W tego rodzaju sprawie warto uwzględnić, że wysokość kwoty, której zapłaceniem może zagrozić Sąd za nierespektowanie prawa/ obowiązku kontaktów, powinna być dopasowana do sytuacji majątkowej osoby, przeciwko której kierowane jest postanowienie.
O czym jeszcze warto pamiętać?
Przy konstruowaniu wniosku pamiętaj o złożeniu wniosku w przedmiocie zwrotu kosztów ewentualnego zastępstwa procesowego.
