W tym wpisie znacząco rozwiniemy kwestię poruszaną przy okazji omawiania strategii obrony pozwanego w sprawie o alimenty na dorastające dziecko – badania sytuacji majątkowej.
By myśleć o uwzględnieniu roszczenia polegającego na obniżeniu dotychczasowego zakresu obowiązku alimentacyjnego, powinniśmy wyjść od przedstawienia najważniejszych kwestii podlegających badaniu przez Sąd, którymi są: 1) majątkowe możliwości zobowiązanego do alimentacji, a szerzej obojga rodziców, których przynajmniej z założenia obowiązek alimentacyjny powinien obciążać w równym stopniu, a także 2) zmiana stosunków uzasadniająca obniżenie alimentów.
Możliwości majątkowe powoda w sprawie o obniżenie alimentów bada się przez ustalenie wysokości comiesięcznych dochodów, a także takich składników w jego majątku, które pozwalałyby na uzyskiwanie z nich dochodów.
Badanie możliwości zarobkowych przez Sąd w praktyce
Konstruując pozew w sprawie o obniżenie obowiązku alimentacyjnego warto pamiętać, że zgodnie z orzecznictwem możliwości zarobkowe osoby zobowiązanej nie wynikają jedynie z faktycznie osiąganych zarobków i dochodów, ale stanowią środki pieniężne, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności, stosownie do swych sił umysłowych i fizycznych
(por. np.: orzeczenie SN z dnia 9 stycznia 1959 r., 3 CR 212/59, OSPiKA 1960, z. 2, poz. 41; uchwałę pełnego składu SN – Izby Cywilnej i Administracyjnej z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, OSNCP 1988, Nr 4, poz. 42; wyrok SN z dnia 22 czerwca 2007 r., II UK 229/06, LEX nr 422753).
Innymi słowy, Sąd nie poprzestaje jedynie na ustaleniu stanu aktywów i pasywów w majątku powoda, ale równie istotnym jest to, czy występujący z roszczeniem obniżenia zakresu obowiązku alimentacyjnego posiada możliwość podjęcia lepiej płatnej pracy przy uwzględnieniu jego poziomu wykształcenia; specjalizacji zawodowej.
Obowiązek alimentacyjny jest limitowany
Obowiązek alimentacyjny jest obowiązkiem limitowanym, i to nawet w sytuacji zwiększenia się potrzeb osoby małoletniej w wyniku jej rozwoju. Górną granicą świadczeń alimentacyjnych są zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego, choćby nawet nie zostały w tych granicach pokryte wszystkie usprawiedliwione potrzeby uprawnionego do alimentacji.
Zabezpieczenie powództwa o obniżenie alimentów
Zabezpieczenie powództwa o uchylenie lub obniżenie obowiązku alimentacyjnego przez zawieszenie postępowania egzekucyjnego nie jest wyłączone. Ze względu jednak na potrzebę szczególnej ochrony interesu osoby uprawnionej do alimentacji zawieszenie postępowania egzekucyjnego może mieć miejsce tylko wówczas, gdy powództwo jest uwiarygodnione w wysokim stopniu.
Dokonując uzasadnienia wniosku o udzielenie zabezpieczenia polegającego na zawieszeniu postępowania egzekucyjnego należy uwzględnić, iż dla jego uwzględnienia nie wystarczy samo powołanie się dłużnika alimentacyjnego na fakty mające uzasadniać powództwo z art. 138 k.r.o., lecz powinny one być uwiarygodnione – w zasadzie – dokumentami, np. stwierdzeniem inwalidztwa dłużnika alimentacyjnego lub zaświadczeniem z miejsca pracy osoby uprawnionej do alimentacji, świadczącym o jej usamodzielnieniu się itp.
(tak: Uchwała Sądu Najwyższego, Izba Cywilna z dnia 27 listopada 1980 r., sygn. akt III CZP 60/80)
W tego rodzaju sprawie nie jest wykluczone domaganie się przez powoda obniżenia alimentów z datą wsteczna.
Przygotowanie do procesu
W związku z faktem, że strony procesu mają obowiązek udowodnienia okoliczności, z których wywodzą dla siebie skutki prawne, w sprawie pożądanym jest zgromadzenie i zaoferowanie Sądowi następujących dowodów:
a) dokumentów wykazujących możliwości majątkowych i zarobkowania zobowiązanego (pozyskaj zaświadczenia o dochodach z zakładu pracy; zaoferuj sądowi swoje zeznanie podatkowe)
b) wskaż Sądowi świadków, którzy posiadają informacje o twoich możliwościach majątkowych i zarobkowych
c) ewentualnie złóż wniosek o przesłuchanie stron procesu – Sąd odbierze zeznania, które nakierowane będą na majątkowe możliwości stron; ustalenie ewentualnej zmiany okoliczności uzasadniających obniżenie alimentów.
