Czy w związku partnerskim partnerzy mogą względem siebie kierować jakiekolwiek roszczenia? Czy partnerowi należą się alimenty? Czy zawarcie nowego związku nieformalnego ma wpływ na obowiązek alimentacyjny byłego małżonka? O tym w najnowszym wpisie.
Konkubinat a obowiązek alimentacyjny partnerów
Jak wielokrotnie podkreślano w orzecznictwie sądów powszechnych – do partnerów nie mogą znaleźć zastosowania przepisy Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego.
Sytuacji partnerów w związku nieformalnym nie możemy zrównywać z sytuacją prawną małżonków.
Nie oznacza to jednak, że partnerzy nie mogą układać stosunków między sobą zgodnie z zasadą swobody umów. Po krótce możemy wskazać, że zgodnie z tą zasadą, strony mają prawo zawrzeć umowę, w której wzajemne świadczenia są nierównoważne a nieekwiwalentność sytuacji prawnej stron nie wymaga, co do zasady, wystąpienia okoliczności które by ją usprawiedliwiały.
Zasada jest jednak taka, że przepisy o obowiązku alimentacyjnym nie mają zastosowania ani wprost, ani w drodze analogii. Partnerzy mogą na podstawie stosownej umowy zobowiązać się do dostarczania środków utrzymania, jednakże treść i zakres takiego zobowiązania regulowany jest jednak treścią samej umowy i przepisami Kodeksu cywilnego.
Obowiązek alimentacyjny małżonka rozwiedzionego a związek partnerski
Przepis art. 60 § 3 k.r.o. stanowi, że obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa. Powodu wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego rozwiedzionego małżonka nie stanowi pozostawanie w konkubinacie przez uprawnionego do alimentacji małżonka rozwiedzionego.
Jak podkreślił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 10 lipca 1998 r. w sprawie sygn. akt I CKN 788/97, z przepisu art. 60 § 3 zd. 1 k.r.o.:
„jednoznacznie wynika, że przesłanką wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego rozwiedzionego małżonka zobowiązanego do alimentacji jest zawarcie nowego małżeństwa przez byłego małżonka uznanego za uprawnionego do alimentacji. Ustawodawca wyraźnie więc związał skutek w postaci wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego między rozwiedzionymi małżonkami z zawarciem przez uprawnionego małżonka nowego małżeństwa” (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 10 lipca 1998 r., sygn. akt I CKN 788/97, LEX nr 34443)
W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się, że sąd powinien uwzględnić pozostawanie w konkubinacie przez byłego małżonka żądającego alimentów na podstawie art. 60 k.r.o.
Fakt pozostawania małżonka uprawnionego do alimentów w związku partnerskim jest brany pod uwagę w sytuacji, gdy powód domaga się obniżenia ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego, a nie uchylenia tego obowiązku w ogóle.
Dla pełniejszego obrazu sytuacji małżonka rozwiedzionego pozostającego w nowym związku nieformalnym, któremu jednocześnie przysługują alimenty od byłego małżonka, należy zwrócić uwagę na pogląd Sądu Najwyższego, zgodnie z którą, cyt.:
„usprawiedliwione potrzeby rozwiedzionego małżonka, pozostającego w związku nieformalnym (faktycznym), podlegają ocenie z uwzględnieniem także możliwości zarobkowych i majątkowych partnera rozwiedzionego małżonka w tym związku. W przeciwnym wypadku uprawniony do alimentacji rozwiedziony małżonek byłby w sytuacji uprzywilejowanej w stosunku do drugiego z tych rozwiedzionych małżonków, co niewątpliwie godziłoby w zasady współżycia społecznego (art. 5 k.c.)”. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lipca 2000 r. w sprawie sygn. akt II CKN 1015/00, LEX nr 51975; wyrok Sądu Rejonowego w Ząbkowicach Śląskich z dnia 29 września 2015 r., sygn. akt III RC 80/15, LEX nr 1861443)
